این مطلب خلاصه یک مقاله در مورد اثربخشی ACT و CBT در درمان بی‌خوابی است.
مقدمه و اهداف
بی‌خوابی یکی از مشکلات شایع در جوامع امروزی است که می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت روانی و جسمانی افراد و همچنین بار اقتصادی داشته باشد. درمان شناختی-رفتاری (CBT) به عنوان درمان اول برای بی‌خوابی توصیه می‌شود، اما این روش در 20-25٪ از بیماران بدون همبودی و 60٪ از بیماران با همبودی نمی‌تواند به بهبودی کامل منجر شود. از این رو، درمان‌های موج سوم مانند درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) به عنوان رویکردی نویدبخش برای درمان بی‌خوابی، به‌ویژه در افرادی که به CBT پاسخ نداده‌اند، مطرح شده‌اند.
روش‌شناسی
این مطالعه به‌صورت کارآزمایی بالینی تصادفی، با گروه‌های موازی و سه‌گانه انجام شد که به مقایسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)، درمان شناختی-رفتاری (CBT) و لیست انتظار (WL) برای بی‌خوابی مزمن در بزرگسالان پرداخت. 227 فرد بزرگسال با مشکل بی‌خوابی در این مطالعه شرکت کردند و به‌طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: گروه ACT (76 نفر)، گروه CBT (76 نفر) و گروه لیست انتظار (75 نفر). این شرکت‌کنندگان به مدت 6 هفته جلسات گروهی هفتگی داشتند.
نتایج
هر دو روش ACT و CBT به‌طور معناداری شدت بی‌خوابی را کاهش دادند. این تأثیرات در پیگیری شش‌ماهه نیز حفظ شد. روش CBT در کاهش شاخص شدت بی‌خوابی (ISI) در مقایسه با ACT در پس از درمان و پیگیری شش‌ماهه برتری داشت، اما این تفاوت از نظر آماری کوچک بود. همچنین، روش ACT نسبت به لیست انتظار در پس از درمان و پیگیری شش‌ماهه برتری داشت و تأثیرات متوسطی نشان داد. روش CBT در پس از درمان نرخ پاسخ و بهبودی بالاتری نسبت به ACT داشت. اما در پیگیری شش‌ماهه این نرخ‌ها بین دو گروه مشابه بودند. روش ACT نیز نرخ پاسخ و بهبودی معناداری نسبت به گروه لیست انتظار نشان داد.
الگوهای خواب
در زمینه الگوهای خواب، روش CBT نسبت به ACT در بهبود زمان به خواب رفتن، بیداری بعد از خواب و کارآیی خواب پس از درمان برتری داشت. اما در پیگیری شش‌ماهه تفاوتی مشاهده نشد. روش ACT نیز نسبت به گروه لیست انتظار در بهبود کارآیی خواب و رضایت از خواب برتری داشت.
نتایج ثانویه
هر دو روش ACT و CBT در بهبود افسردگی، پذیرش خواب و باورهای مربوط به خواب تأثیرات مثبتی داشتند. اما روش CBT در بهبود باورها و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی برتری داشت.
نتیجه‌گیری
هر دو روش CBT و ACT به‌عنوان درمان‌های مؤثر برای بی‌خوابی شناخته می‌شوند. اگرچه روش CBT در ابتدا برتری داشت، اما ACT توانست بهبود پایدارتری را نشان دهد. درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) به‌ویژه برای افرادی که با تکنیک‌های رفتاری مانند محدودیت خواب و کنترل محرک مشکل دارند، گزینه‌ای قابل‌توجه است.
