بهبود کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی با استفاده از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
مقدمه
بیماری نورون حرکتی (MND) یکی از بیماری‌های پیشرونده و مرگبار است که تاکنون درمان قطعی برای آن یافت نشده است. در این بیماری از بین رفتن نورون‌های حرکتی منجر به فلج اندام‌ها، اختلال در صحبت کردن، بلع و نهایتاً نارسایی تنفسی می‌شود. پیش‌بینی می‌شود این بیماری حدود 4.5 نفر در هر 100,000 نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار دهد. امید به زندگی پس از تشخیص به طور میانگین 2 تا 4 سال است. با توجه به پیشرفت سریع بیماری و محدودیت در درمان‌های موجود، بهبود کیفیت زندگی بیماران به یکی از اهداف اصلی درمانی تبدیل شده است. یکی از روش‌های روان‌درمانی که می‌تواند در این زمینه مفید باشد، درمان پذیرش و تعهد (ACT) است.
ACT به عنوان یک رویکرد روان‌درمانی، تکنیک‌های پذیرش، ذهن‌آگاهی و تغییر رفتار را به کار می‌گیرد تا به بیماران کمک کند با تجربیات دشوار زندگی کنار بیایند و به سمت اهداف معنادار حرکت کنند. اخیرا یک مطالعه درخشان انجام شده است، که اثربخشی مداخله ACT را د این بیماری سنجیده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی اثربخشی ACT به همراه مراقبت‌های معمول در مقایسه با مراقبت‌های معمول به تنهایی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی بود.
روش مطالعه
این مطالعه به صورت یک کارآزمایی تصادفی کنترل‌شده موازی و چندمرکزی در 16 مرکز یا کلینیک بیماری نورون حرکتی در انگلستان انجام شد. شرکت‌کنندگان به دو گروه تقسیم شدند. گروهی که تحت درمان ACT به همراه مراقبت‌های معمول قرار گرفتند و گروهی که فقط مراقبت‌های معمول را دریافت کردند. معیار اصلی ارزیابی، کیفیت زندگی با استفاده از پرسشنامه بازبینی شده کیفیت زندگی مک‌گیل (MQOL-R) بود که در 6 ماه پس از تصادف‌سازی اندازه‌گیری شد.
شرکت‌کنندگان و معیارهای ورود
شرکت‌کنندگان باید 18 سال یا بالاتر بوده و تشخیص قطعی یا محتمل ALS، آتروفی عضلانی پیشرونده یا اسکلروز جانبی اولیه داشته باشند. 191 شرکت‌کننده در این مطالعه وارد شدند. از این تعداد، 97 نفر به گروه ACT به همراه مراقبت‌های معمول و 94 نفر به گروه مراقبت‌های معمول اختصاص یافتند.
نتایج
نتایج نشان داد که گروه ACT به همراه مراقبت‌های معمول در مقایسه با گروه مراقبت‌های معمول، کیفیت زندگی بهتری در 6 ماه (با تفاوت میانگین تنظیم‌شده 0.66؛ p=0.0031) و 9 ماه (با تفاوت میانگین تنظیم‌شده 0.76؛ p=0.0011) پس از تصادف‌سازی داشتند. همچنین، تفاوت‌های معنی‌داری به نفع گروه ACT در زیرمقیاس‌های روانشناختی و وجودی MQOL-R، مقیاس افسردگی HADS تعدیل‌شده، انعطاف‌پذیری روانشناختی (AAQ-II) و وضعیت سلامت (EQ-VAS) مشاهده شد. هیچ حادثه نامطلوبی که به درمان مرتبط باشد گزارش نشد.
بحث و تفسیر
این مطالعه به عنوان اولین کارآزمایی کنترل‌شده تصادفی با قدرت کافی برای ارزیابی اثربخشی یک مداخله روانشناختی در بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی، نتایج مهمی را ارائه می‌دهد. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که ACT به همراه مراقبت‌های معمول می‌تواند به طور موثری کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی را حفظ یا بهبود بخشد. این یافته‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند زیرا تاکنون شواهد محدودی از اثربخشی مداخلات روانشناختی در این جمعیت بیمار وجود داشته است.
اهمیت و پیامدها
این مطالعه از چند جهت حائز اهمیت است:
- پیشگامی در زمینه تحقیقات: این تحقیق به عنوان اولین مطالعه‌ای که به طور کامل قدرت دارد تا اثرات یک مداخله روانشناختی را در بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی ارزیابی کند، جایگاه ویژه‌ای دارد. این پژوهش نشان می‌دهد که ACT می‌تواند به طور معناداری کیفیت زندگی، سلامت روان و انعطاف‌پذیری روانشناختی بیماران را بهبود بخشد.
- پیشبرد علم روان‌درمانی: نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ACT، به عنوان یک روش روان‌درمانی مبتنی بر شواهد، می‌تواند در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی موثر باشد. این یافته‌ها می‌تواند به تغییر رویکردهای درمانی و ارائه خدمات بهداشتی منجر شود.
- تأثیرات عملی: با توجه به اینکه ACT به طور قابل توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشیده و هیچ عوارض جانبی مهمی گزارش نشده است. این روش می‌تواند به عنوان یک گزینه درمانی قابل دسترس و موثر در خدمات بالینی بیماری نورون حرکتی مورد استفاده قرار گیرد.
قابل قبول بودن و قابلیت اجرا
در این مطالع همیزان بالای رضایت و حضور شرکت‌کنندگان در جلسات (70%) نشان از قابل قبول بودن ACT دارد. همچنین، این مطالعه نشان داد که اجرای ACT به صورت آنلاین از طریق تماس ویدیویی نیز امکان‌پذیر است. که این امر به ویژه برای بیمارانی که توانایی جابجایی به مراکز درمانی را ندارند، حائز اهمیت است.
پیامدها برای آینده
در غیاب درمان‌های مؤثر برای افزایش طول عمر بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی، تمرکز بر بهبود کیفیت زندگی ضروری است. این هدف از طریق مداخلات روانشناختی نظیر ACT قابل دسترسی است. به ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی توصیه می‌شود که دسترسی به ACT را برای بیماران فراهم کنند. این مداخله را به عنوان بخشی از خدمات معمول برای بیماری نورون حرکتی در نظر بگیرند.
نتیجه‌گیری
مطالعه حاضر با ارائه شواهد قوی از اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی، یک گام مهم در پیشبرد علم روان‌درمانی و ارتقاء خدمات درمانی برای این بیماران برداشته است. با توجه به نتایج مثبت این مطالعه، انتظار می‌رود که ACT به عنوان یک گزینه درمانی استاندارد در خدمات بالینی بیماری نورون حرکتی مورد استفاده قرار گیرد. امید است که این اقدام به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی باید به فکر فراهم کردن دسترسی به چنین مداخلاتی در خدمات بالینی بیماری نورون حرکتی باشند تا به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند.
با توجه به نتایج این مطالعه، ACT می‌تواند به عنوان یک مداخله موثر و امن برای بیماران مبتلا به بیماری نورون حرکتی در محیط‌های سرپایی ارائه شود و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشد.
