اختلال عاطفه فصلی (SAD) نوعی افسردگی است که به تغییرات فصول مربوط می‌شود – SAD تقریباً در زمان‌های مشابهی هر سال شروع می‌شود و پایان می‌یابد. اگر شما مانند اکثر افراد مبتلا به SAD هستید، علائم شما از پاییز شروع می‌شود و تا ماه‌های زمستان ادامه می‌یابد و انرژی شما را تضعیف می‌کند و باعث ایجاد احساس بد خلقی در شما می‌شود. این علائم اغلب در ماه‌های بهار و تابستان برطرف می‌شوند. در موارد کمتر، SAD در بهار یا اوایل تابستان باعث افسردگی می‌شود و در ماه‌های پاییز یا زمستان برطرف می‌شود. برای تمایز بین اختلال عاطفه فصلی و افسردگی پایدار، تغییرات خلق در زمان‌های تغییر فصل اهمیت بالایی دارد.
درمان SAD شامل نور درمانی (فتوتراپی)، روان درمانی و دارو است. این احساس سالانه را صرفاً به عنوان یک مورد از “غم زمستانی” که باید به تنهایی از پس آن برآیید، به حساب نیاورید. اقداماتی را انجام دهید تا روحیه و انگیزه خود را در طول سال نسبتا ثابت نگه دارید.
علائم
در بیشتر موارد، علائم اختلال عاطفه فصلی در اواخر پاییز یا اوایل زمستان ظاهر می‌شود و در روزهای آفتابی بهار و تابستان از بین می‌رود. معمولاً افراد با الگوی مخالف علائمی دارند که در بهار یا تابستان شروع می‌شود. در هر صورت، علائم ممکن است خفیف شروع شده و با ادامه فصل سرما شدیدتر شوند.
علائم و نشانه‌های SAD ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تقریباً هر روز در اکثر اوقات روز احساس بی‌حالی، غمگینی یا ناراحتی می‌کنید
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که زمانی از آن لذت می‌بردید
- کم انرژی بودن و احساس سستی
- خواب بیشتر از میزان قبل
- تجربه ولع غذاهای شیرین و چرب، پرخوری و افزایش وزن
- مشکل در تمرکز
- احساس ناامیدی، بی ارزشی یا گناه
- داشتن افکار عدم تمایل به زندگی
اختلال عاطفه فصلی مربوط به پاییز و زمستان
علائم مخصوص SAD شروع زمستان که گاهی اوقات افسردگی زمستانی نامیده می‌شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پرخوابی
- اشتها تغییر می‌کند، به خصوص میل شدید به غذاهای پر کربوهیدرات
- افزایش وزن
- خستگی یا کم انرژی بودن
اختلال عاطفه فصلی مربوط به بهار و تابستان
علائم خاص اختلال عاطفه فصلی با شروع تابستان، که گاهی اوقات افسردگی تابستانی نامیده می‌شود، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در خواب (بی خوابی)
- اشتهای ضعیف
- کاهش وزن
- آشفتگی یا اضطراب
- افزایش تحریک پذیری
تغییرات فصلی و اختلال دوقطبی
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در معرض خطر ابتلا به اختلال عاطفه فصلی هستند. در برخی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، دوره‌های شیدایی ممکن است به فصل خاصی مرتبط باشد. به عنوان مثال، بهار و تابستان می‌تواند علائم شیدایی یا یک نوع کم شدت شیدایی (هیپومانیا)، اضطراب، بی قراری و تحریک پذیری را به همراه داشته باشد. آنها همچنین ممکن است در طول ماه‌های پاییز و زمستان افسردگی را تجربه کنند.
طبیعی است که روزهایی را سپری کنید که احساس ناراحتی می‌کنید. اما اگر برای روزها احساس ناراحتی می‌کنید و نمی‌توانید برای انجام فعالیت‌هایی که معمولاً از آن لذت می‌برید انگیزه پیدا کنید، به درمانگر خود مراجعه کنید. این امر به ویژه اگر الگوهای خواب و اشتهای شما تغییر کرده باشد، برای راحتی یا آرامش به الکل روی می‌آورید، یا احساس ناامیدی می‌کنید یا به خودکشی فکر می‌کنید بسیار مهم است.
علل
علت خاص اختلال عاطفه فصلی ناشناخته باقی مانده است. برخی از عواملی که ممکن است وارد عمل شوند عبارتند از:
- ساعت بیولوژیکی شما (ریتم شبانه روزی). کاهش سطح نور خورشید در پاییز و زمستان ممکن است باعث SAD شروع زمستان شود. این کاهش نور خورشید ممکن است ساعت داخلی بدن شما را مختل کند و منجر به احساس افسردگی شود.
- سطح سروتونین کاهش سروتونین، یک ماده شیمیایی مغز (انتقال‌دهنده عصبی) که بر خلق و خو تأثیر می‌گذارد، ممکن است درSAD نقش داشته باشد. کاهش نور خورشید می‌تواند باعث کاهش سروتونین شود که ممکن است باعث افسردگی شود.
- سطح ملاتونین تغییر فصل می‌تواند تعادل سطح ملاتونین بدن را که در الگوهای خواب و خلق و خوی نقش دارد، مختل کند.
عوامل خطر اختلال عاطفه فصلی
اختلال عاطفه فصلی در زنان بیشتر از مردان تشخیص داده می‌شود. و SAD در بزرگسالان جوان‌تر بیشتر از افراد مسن رخ می‌دهد.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به اختلال عاطفه فصلی را افزایش دهند عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: افراد مبتلا به SAD ممکن است احتمال بیشتری برای داشتن خویشاوندان خونی مبتلا به SAD یا شکل دیگری از افسردگی داشته باشند.
- ابتلا به افسردگی شدید یا اختلال دوقطبی: در صورت داشتن یکی از این شرایط، علائم افسردگی ممکن است در فصل بدتر شود.
- زندگی دور از خط استوا: به نظر می‌رسد SAD در بین افرادی که در شمال یا جنوب خط استوا زندگی می‌کنند، شایع تر است. این ممکن است به دلیل کاهش نور خورشید در طول زمستان و روزهای طولانی تر در ماه‌های تابستان باشد.
- سطح پایین ویتامین 😀 مقداری ویتامین D در پوست هنگام قرار گرفتن در معرض نور خورشید تولید می‌شود. ویتامین D می‌تواند به افزایش فعالیت سروتونین کمک کند. نور کمتر خورشید و دریافت نکردن ویتامین D کافی از غذاها و سایر منابع ممکن است باعث کاهش سطح ویتامین D در بدن شود.
عوارض
علائم و نشانه‌های اختلال عاطفه فصلی را جدی بگیرید. مانند سایر انواع افسردگی، SAD در صورت عدم درمان می‌تواند بدتر شود و منجر به مشکلاتی شود. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- کناره گیری اجتماعی
- مشکلات مدرسه یا کار
- سوء مصرف مواد
- سایر اختلالات سلامت روان مانند اضطراب یا اختلالات خوردن
- افکار یا رفتار خودکشی
پیش گیری
هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیش‌گیری از ایجاد افسردگی فصلی وجود ندارد. با این حال، اگر اقدامات اولیه را برای مدیریت علائم انجام دهید، ممکن است بتوانید از بدتر شدن آنها در طول زمان جلوگیری کنید. ممکن است بتوانید از تغییرات جدی در سطح خلق و خو، اشتها و انرژی جلوگیری کنید، زیرا می‌توانید زمان شروع این علائم را پیش بینی کنید. درمان می‌تواند به جلوگیری از عوارض کمک کند، به خصوص اگر SAD قبل از بدتر شدن علائم تشخیص داده و درمان شود.
برخی افراد شروع درمان را قبل از شروع معمول علائم در پاییز یا زمستان مفید می‌دانند و سپس درمان را پس از زمانی که علائم معمولاً از بین می‌روند ادامه دهند. سایر افراد برای جلوگیری از بازگشت علائم به درمان مداوم نیاز دارند.
درمان
درمان‌های اصلی عبارتند از:
- اقدامات سبک زندگی – از جمله دریافت تا حد ممکن نور طبیعی خورشید، ورزش منظم و مدیریت سطح استرس
- نور درمانی – جایی که از یک لامپ مخصوص به نام جعبه نور برای شبیه سازی قرار گرفتن در معرض نور خورشید استفاده می‌شود
- روان درمانی – مانند درمان شناختی رفتاری، درمان پذیرش و تعهد، رفتار درمانی
- داروهای ضد افسردگی – مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
برای مطالعه بیشتر می‌توانید از وبسایت موسسه ملی سلامت روان (آمریکا) و خدمات ملی سلامت (بریتانیا) بازدید کنید. همچنین برای رزرو وقت مشاوره اینجا را کلیک کنید.
