مقدمه
سازمان بهداشت جهانی (WHO) سلامت روان را به عنوان حالتی از رفاه تعریف می‌کند که در آن افراد می‌توانند توانایی‌های خود را درک کنند، با استرس‌های روزمره زندگی مقابله کنند، به صورت موثر کار کنند و به جامعه خود کمک کنند. تقریباً یک میلیارد نفر از اختلالات سلامت روانی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی، اسکیزوفرنی و اضطراب رنج می‌برند. ابزارهای مختلفی برای سنجش اختلالات وجود دارد که یکی از پرکاربردترین‌ها چک لیست علائم 90 سوالی یا SCL-90-R است.
در ادامه مقاله جذابی را که در سال 2022 منتشر شد بررسی می‌کنیم که به توسعه سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری مبتنی بر هوش مصنوعی می‌پردازد. در این مقاله، چک لیست 90 سواله را به چک لیست 28 سواله با 89 درصد دقت تغییر داده‌اند.
توسعه سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری مبتنی بر هوش مصنوعی
این پژوهش از تحلیل‌های پیشرفته و هوش مصنوعی برای توسعه یک سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری (DSS) استفاده می‌کند که می‌تواند به طور کارآمد انواع اختلالات روانی را شناسایی و تشخیص دهد. الگوریتم تشخیص الگوی شبکه (NEPAR) ابتدا برای ساخت ابزار چک لیست علائم و شناسایی سوالاتی که شرکت‌کنندگان باید پاسخ دهند، به کار می‌رود. سپس مدل‌های مختلف یادگیری ماشین با استفاده از پاسخ‌های شرکت‌کنندگان به این سوالات و داده‌های تاریخی دیگر برای پیش‌بینی وجود و نوع اختلال روانی آن‌ها آموزش داده می‌شوند.
روش و یافته‌های پژوهش
در این پژوهش بر روی چک لیست علائم 90 سوالی (SCL-90-R) مطالعه‌ای انجام گرفت. محققین با استفاده از سایت اینترنتی، داده‌های 6000 شرکت کننده را که این ابزار را به صورت آنلاین استفاده کرده بودند استخراج کردند. سپس با استفاده از الگوریتم تشخیص الگوی شبکه، شبکه مربوط به سوالات و شبکه مربوط به پاسخ‌های شرکت کنندگان را ترسیم کردند.
با استفاده از شبکه مربوط به سوالات توانستند تعداد سوالات این چک لیست را که برای بررسی 10 تشخیص روانپزشکی به کار گرفته می‌شود از 90 سوال به 28 سوال کاهش دهند (سوالات در انتها لیست شده‌اند). با استفاده از شبکه پاسخ‌ها، این 28 سوال را مورد آزمون قرار دادند و به این یافته رسیدند که با استفاده از این سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری با بهره گیری از تنها 28 سوال می‌توان با 89 درصد دقت به نتایج مشابهی دست یافت. به عبارت ساده‌تر، با پاسخ دادن به 28 سوال به جای 90 سوال همچنان می‌توان نتایج قابل قبولی را ایجاد کرد.
ملاحظات اخلاقی
این مطالعه بر اهمیت همکاری نزدیک بین سازندگان سیستم‌های پشتیبانی تصمیم‌گیری مبتنی بر هوش مصنوعی و متخصصان سلامت روان برای اطمینان از تأثیر بیشتر و رفع نگرانی‌ها در مورد استفاده اجتماعی و مسئولانه از هوش مصنوعی تأکید کرد.
روش‌های مختلفی در طراحی سیستم گنجانده شده است تا از انصاف، شفافیت و قابل اعتماد بودن سیستم پیشنهادی اطمینان حاصل شود، از جمله:
– حذف متغیرهای مرتبط با اطلاعات جمعیتی شرکت‌کنندگان (مانند نژاد، جنسیت و اطلاعات بیمه) برای جلوگیری از تعصب.
– استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی شفاف و قابل توضیح (مانند رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی) به جای مدل‌های پیچیده و غیرقابل توضیح.
محدودیت‌های ابزارهای ارزیابی سلامت روان استاندارد
ابزارهای استاندارد ارزیابی سلامت روان مانند راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) و طبقه‌بندی بین‌المللی بیماری‌ها (ICD) دارای محدودیت‌هایی هستند. به عنوان مثال، معیارهای مورد استفاده برای شناسایی بیماری‌ها مشترک بین تشخیص‌های مختلف هستند، گروه‌های تشخیصی نمی‌توانند به وضوح از یکدیگر جدا شوند و این ابزارها عوامل اضافی مانند داده‌های جمعیتی و بیوشیمیایی، اطلاعات به دست آمده در مصاحبه با بیمار، سابقه بیماری روانی در خانواده یا پاسخ فرد به داروها را در نظر نمی‌گیرند.
مزایای چک لیست علائم پیشنهادی
سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری پیشنهادی از تحلیل‌های پیشرفته و هوش مصنوعی برای شناسایی و تشخیص کارآمد انواع اختلالات روانی استفاده می‌کند. این سیستم تعداد سوالات چک لیست علائم را از ۹۰ به ۲۸ کاهش می‌دهد بدون اینکه تعداد اختلالاتی که می‌توانند تشخیص داده شوند کاهش یابد، و این امر نرخ مشارکت و تکمیل بالاتری را فراهم می‌کند. علاوه بر این، سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری شباهت‌های بین شرکت‌کنندگان را به عنوان متغیرهای جدید در نظر می‌گیرد تا دقت تشخیص را بهبود بخشد.
پیامدهای عملی
سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری پیشنهادی می‌تواند جایگزین آزمون‌های کاغذی سنتی شود و احتمال از دست رفتن داده‌ها را کاهش دهد و به طور قابل توجهی هزینه و زمان مورد نیاز بیماران را کمتر کند.
محدودیت‌های مطالعه و جهت‌گیری‌های پژوهشی آینده
این مطالعه از مجموعه داده‌ای که از یک پورتال وب خاص به دست آمده استفاده کرده است و پژوهش‌های آینده باید داده‌ها را از متخصصان مختلف سلامت روان جمع‌آوری کنند و چارچوب را به سایر مجموعه داده‌های جمع‌آوری شده از جمعیت بزرگ‌تر اعمال کنند. علاوه بر این، مطالعات آینده می‌توانند مدل‌های پیچیده‌تری (مانند یادگیری عمیق) با تکنیک‌های تفسیر پسامدلی در نظر بگیرند تا امکان بهبود نتایج و مسائل مربوط به تعصب در تشخیص نهایی را بررسی کنند.
یافته‌های کلیدی
– سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری پیشنهادی می‌تواند بدون نیاز به دخالت انسانی و با دقت ۸۹٪ به طور خودکار اختلالات روانی را با استفاده از چک لیست علائم 28 سوالی تشخیص دهد.
– چک لیست علائم اختلال روانی پیشنهادی دارای تعداد سوالات به مراتب کمتری نسبت به ابزارهای مشابه است و بنابراین نرخ مشارکت و تکمیل بالاتری دارد.
– متخصصان سلامت روان می‌توانند از این سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری و ابزار ارزیابی آن برای بهبود تصمیم‌گیری‌های بالینی و دقت تشخیص استفاده کنند
نتیجه‌گیری
این مطالعه یک سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری مبتنی بر هوش مصنوعی توسعه داد که می‌تواند به طور کارآمد انواع اختلالات روانی را با استفاده از تنها ۲۸ سوال و با دقت ۸۹٪ شناسایی و تشخیص دهد. ابزار ارزیابی و سیستم پیشنهادی دارای تعداد سوالات به مراتب کمتری نسبت به ابزارهای موجود است و بنابراین نرخ مشارکت و تکمیل بالاتری دارد. مطالعه همچنین دستورالعمل‌های اخلاقی که باید در طراحی سیستم‌های پشتیبانی تصمیم‌گیری مبتنی بر هوش مصنوعی در حوزه سلامت یکپارچه شوند را مورد بحث قرار داد.
سوالات چک لیست علائم SCL-28-ai
پیش از بررسی سوالات، این موضوع را در نظر بگیرید که محققین روشی برای نمره‌گذاری و تفسیر داده‌های چک لیست علائم پیشنهاد نکردند. بنابراین تا زمانی که این اطلاعات در دسترس قرار نگرفته است، بهتر است از فرم 28 سوالی در محیط بالینی استفاده نشود.
- فکر می‌کنید دیگران فکر شما را کنترل می‌کنند؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- فکر می‌کنید مقصر بیشتر مشکلات شما دیگران هستند؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- از بی‌نظمی و شلختگی دیگران ناراحت می‌شوید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- بی‌اشتها شده‌اید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- احساس می‌کنید نه راه پس دارید نه راه پیش؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- ناگهان و بدون هیچ علتی می‌ترسید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- ناگهان طوری از کوره در می‌روید که نمی‌توانید کنترل کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- کمر درد دارید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- همیشه احساس ترس می‌کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- دیگران از فکرهای شما بدون اینکه بگویید با خبر می‌شوند؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- مردم شما را دوست ندارند یا رفتار غیر دوستانه دارند؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- مجبورید آهسته کار کنید تا از درستی آن اطمینان داشته باشید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- قلبتان تند می‌زند؟ تپش قلب دارید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- از هفته گذشته تا کنون حالت تهوع یا دل آشوبه داشتید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- در میان افرادی شبیه خودتان، احساس می‌کنید از آن‌ها کمترید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- احساس می‌کنید دیگران شما را زیر نظر دارند یا درباره شما با دیگران صحبت می‌کنند؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- ناگهان احساس گر گرفتگی یا احساس سرما می‌کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- آیا باید از بعضی چیزها به دلیل اینکه شما را می‌ترسانند اجتناب کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- پیش می‌آید فکر کنید که سرتان از فکر خالی است و نمی‌توانید فکر کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- در قسمت‌هایی از بدنتان احساس ضعف می‌کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- در دست و پاهایتان احساس سنگینی می‌کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- به مرگ و مردن فکر می‌کنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- گاهی احساس می‌کنید که دلتان می‌خواهد چیزی را پرت کنید، یا بشکنید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- وقتی در جمع هستید احساس غریبگی و ناراحتی می‌کنید، مثل اینکه با آن‌ها فرق دارید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- آیا ناگهان دچار ترس شدید و وحشت زدگی می‌شوید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- مدام درگیر بحث و دعوا می‌شوید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- این روزها طوری بی‌قرار و ناآرام می‌شوید که نمی‌توانید بنشینید؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
- احساس می‌کنید چیزهای آشنا به نظرتان ناآشنا است؟
- به ندرت
- کم
- در حد معمول
- زیاد
- بسیار زیاد
