شجاعت یکی از ویژگی‌های پیچیده انسانی است که شامل عناصری از احساسات و شناخت می‌شود. برخلاف تصور عمومی، شجاعت تنها به معنای جسارت و دل به دریا زدن نیست، بلکه نیازمند فرآیندهای فکری دقیق و برنامه‌ریزی شده است.
داستانی برای درک شجاعت
فرض کنید جو، یک فروشنده در یک شرکت تولید کاغذ، سال‌هاست که در این شرکت کار می‌کند. او با همکارش پیتر که فرزند مالک شرکت است، مشکلاتی دارد. جو شاهد است که پیتر از کارت اعتباری شرکت برای خرید‌های شخصی مانند اسپیکر بلوتوث گران‌قیمت و اشتراک‌های شرط‌بندی آنلاین استفاده می‌کند، در حالی که درآمد پیتر نیز بیشتر از جو است. این رفتارها نه تنها نادرست، بلکه به شرکت نیز آسیب می‌زند. جو، که وضعیت مالی او نیز چندان مطلوب نیست، به این فکر می‌افتد که رفتارهای پیتر را گزارش کند.
اما آیا گزارش دادن رفتار پیتر کار درستی است؟ آیا این شجاعتی واقعی است یا صرفاً یک تصمیم نسنجیده؟ اینجاست که اهمیت معماری شناختی شجاعت وارد می‌شود.
نقش شناخت در تصمیمات شجاعانه
تحقیقات نشان داده است که شجاعت علاوه بر احساسات، به تفکر و شناخت نیز نیاز دارد. در واقع، شجاعت هوشمندانه به معنای ارزیابی دقیق خطرات و منافع احتمالی یک اقدام است. اگر جو بدون در نظر گرفتن پیامدها، هر تخلف کوچکی را گزارش کند، احتمالاً نه تنها از سوی همکارانش مورد تنفر قرار می‌گیرد، بلکه در ایجاد تغییرات مؤثر نیز موفق نخواهد بود.
بنابراین، شجاعت باید با تحلیل‌های دقیق همراه باشد. برخی نکات کلیدی که می‌توانند به جو و دیگران در تصمیمات شجاعانه کمک کنند عبارت‌اند از:
داشتن دید به آینده
- شجاعت بدون در نظر گرفتن پیامدهای آینده، ممکن است مؤثر نباشد. جو باید از خود بپرسد که اقدام او چه تاثیری بر آینده شغلی و امنیت روانی او خواهد داشت.
داشتن ذهنیت بافتاری
- هر فردی در چندین لایه از روابط اجتماعی و عاطفی قرار دارد. به عنوان مثال، جو نه تنها یک کارمند است، بلکه عضوی از خانواده، دوست، و شهروند جامعه نیز هست. تفکر درباره تأثیر تصمیمات شجاعانه بر این زیست‌بوم‌ها، کمک می‌کند تا فرد تصمیمات بهتری بگیرد.
کنترل احساسات
- سیستم احساسی و سیستم شناختی معمولاً به طور جداگانه عمل می‌کنند. گاهی اوقات، احساسات می‌توانند دوست ما باشند، اما در مواقعی دیگر، ممکن است ما را به سمت تصمیمات نادرست سوق دهند. جو باید بررسی کند که چقدر از تصمیمش تحت تأثیر خشم یا رنجش است و چقدر از آن منطقی است.
عجله نکردن
- در اتخاذ تصمیمات مهم، گاهی بهتر است مدتی از آن فاصله گرفت تا احساسات فروکش کنند و بتوان بهتر و از دیدگاهی گسترده‌تر به پیامدها فکر کرد.
در نظر گرفتن امنیت روانی خود
- جهان به افرادی شجاع نیاز دارد، اما مهم است که فرد پیش از اقدام شجاعانه، به پیامدهای آن برای سلامت روانی خود توجه کند. اقدامی که در ظاهر شجاعانه به نظر می‌رسد، اگر منجر به آسیب روانی فرد شود، ممکن است شجاعت به شمار نرود.
نتیجه‌گیری
شجاعت یکی از ویژگی‌های ارزشمند انسانی است، اما مهم است که درک کنیم شجاعت واقعی به معنای تصمیمات حساب‌شده و همراه با تحلیل‌های شناختی است. خط باریکی بین شجاعت و بی‌پروا بودن وجود دارد و تفاوت آن‌ها در میزان برنامه‌ریزی و شناخت در تصمیم‌گیری‌ها نهفته است. شجاعت به معنای انجام کاری خطرناک نیست، بلکه به معنای انجام کاری معقول است که پیامدهای آن برای خود و دیگران در نظر گرفته شده باشد.
برای کمک گرفتن از یک درمانگر، می‌توانید یک جلسه رزرو کنید.
