وحشت شبانه : علائم، علل و درمان

معرفی

وحشت شبانه (Night Terrors) یکی از اختلالات خواب است که معمولاً کودکان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما می‌تواند در بزرگسالان نیز رخ دهد. این حالت با بیداری ناگهانی از خواب و تجربه ترس شدید همراه است که می‌تواند برای فرد و خانواده‌اش ترسناک باشد. در این مطلب به بررسی علائم، علل و راه‌های درمان وحشت شبانه خواهیم پرداخت.

علائم وحشت شبانه

وحشت شبانه با ویژگی‌های خاصی همراه است که می‌توان آن‌ها را از سایر اختلالات خواب متمایز کرد:

1. بیداری ناگهانی از خواب: فرد مبتلا به طور ناگهانی از خواب بیدار می‌شود، معمولاً در ابتدای شب. این بیداری همراه با ترس شدید و واکنش‌های فیزیکی است.
2. ترس شدید: هنگام بیداری، فرد احساس ترس شدید می‌کند که ممکن است با فریاد، گریه یا تعریق همراه باشد. این ترس می‌تواند بسیار واقعی به نظر برسد و باعث اضطراب شدید شود.
3. عدم یادآوری: برخلاف کابوس‌ها، افراد معمولاً خواب خود را به یاد نمی‌آورند. پس از بیداری کامل، فرد ممکن است هیچ خاطره‌ای از این تجربه نداشته باشد.
4. حرکات فیزیکی: فرد ممکن است به طور ناگهانی بنشیند، از تخت بیرون بیاید، یا حرکات دیگر انجام دهد که نشان‌دهنده تلاش برای فرار از چیزی است که در رویا می‌بیند.
5. تپش قلب و تعریق: وحشت شبانه معمولاً با علائم فیزیکی مانند تپش قلب شدید، تعریق، و تنفس سریع همراه است که نشان‌دهنده یک واکنش ترس شدید است.

علل وحشت شبانه

علل دقیق این مشکل هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما برخی عوامل می‌توانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند:

1. ژنتیک: تحقیقات نشان می‌دهد که وحشت شبانه می‌تواند در خانواده‌ها رایج باشد. اگر یکی از والدین یا اعضای نزدیک خانواده شما به این اختلال مبتلا باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که شما یا فرزندتان نیز به آن مبتلا شوید.
2. اختلالات خواب: برخی اختلالات خواب مانند آپنه خواب یا بیداری‌های مکرر می‌توانند ریسک وحشت شبانه را افزایش دهند. این اختلالات می‌توانند باعث قطع شدن خواب عمیق و بیداری ناگهانی شوند.
3. استرس و اضطراب: استرس و اضطراب می‌توانند به شدت بر کیفیت خواب تأثیر بگذارند و ریسک بروز وحشت شبانه را افزایش دهند. فشارهای روزمره، مشکلات خانوادگی یا تحصیلی می‌توانند باعث بروز این اختلال شوند.
4. داروها و مواد مخدر: مصرف برخی داروها یا مواد مخدر می‌تواند بر چرخه خواب تأثیر بگذارد و به بروز علائم این اختلال منجر شود. داروهای محرک و مواد مخدر می‌توانند خواب را مختل کرده و باعث بیداری‌های ناگهانی شوند.
5. تب و بیماری‌ها: برخی از بیماری‌ها یا تب‌های شدید می‌توانند باعث بروز وحشت شبانه شوند، به ویژه در کودکان. بیماری‌های عفونی یا تب‌های شدید می‌توانند چرخه خواب را مختل کنند و باعث بروز این اختلال شوند.

تشخیص وحشت شبانه

برای تشخیص، درمانگران از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که شامل:

1. بررسی سابقه خانوادگی: درمانگر ممکن است سوالاتی درباره سابقه پزشکی و خانوادگی شما بپرسد تا احتمال وجود اختلالات خواب را ارزیابی کند. بررسی سابقه خانوادگی می‌تواند به پزشک کمک کند تا الگوی بیماری را تشخیص دهد.
2. معاینه فیزیکی و روانی: درمانگر ممکن است شما یا فرزندتان را معاینه کند تا علائم جسمی و روانی مرتبط با اختلال را شناسایی کند. این معاینات می‌توانند به تشخیص دقیق بیماری کمک کنند.
3. تست‌های خواب: در برخی موارد، درمانگر ممکن است تست‌های خواب مانند پلی‌سومنوگرافی را توصیه کند که فعالیت‌های مغزی، حرکت چشم‌ها، ضربان قلب و تنفس در طول شب را ثبت می‌کند. این تست‌ها می‌توانند نشان‌دهنده اختلالات خواب مرتبط با وحشت شبانه باشند.

درمان 

اگرچه درمان قطعی برای وحشت شبانه وجود ندارد، اما روش‌هایی برای مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا وجود دارد:

1. بهبود محیط خواب: ایجاد یک محیط خواب آرام و راحت می‌تواند به کاهش بروز وحشت شبانه کمک کند. این شامل استفاده از تختخواب راحت، کاهش نور و صداهای مزاحم، و ایجاد یک روتین خواب منظم است.
2. مدیریت استرس و اضطراب: کاهش استرس و اضطراب می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند. این شامل تمرین‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن، و تمرینات تنفسی است که می‌توانند به کاهش فشارهای روزمره کمک کنند.
3. مصرف دارو: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که به کاهش علائم کمک کنند. این داروها می‌توانند شامل آرام‌بخش‌ها یا داروهای ضد اضطراب باشند که به بهبود کیفیت خواب کمک می‌کنند.
4. مشاوره و درمان روان‌شناختی: شرکت در جلسات مشاوره و درمان‌های روان‌شناختی می‌تواند به افراد کمک کند تا با استرس و اضطراب مرتبط با این اختلال مقابله کنند. مشاوره با یک روان‌شناس می‌تواند به ایجاد راهکارهای مناسب برای مدیریت این اختلال کمک کند.

نتیجه‌گیری

وحشت شبانه یک اختلال خواب است که می‌تواند تاثیرات زیادی بر زندگی فرد داشته باشد. شناخت علائم و علل این بیماری و مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان مناسب می‌تواند به مدیریت بهتر این بیماری کمک کند. اگر شما یا یکی از عزیزانتان به علائم وحشت شبانه مشکوک هستید، بهتر است هر چه زودتر به یک متخصص خواب مراجعه کنید. مراقبت و توجه به این بیماری می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و کاهش تاثیرات منفی آن کمک کند.