درخواست کمک!

چرا درخواست کمک این‌قدر سخت است و چگونه می‌توان آن را آسان‌تر کرد؟

در دنیای پرشتاب و پیچیده‌ی امروز، بسیاری از ما با مشکلات و چالش‌های مختلفی روبرو می‌شویم که حل آن‌ها به تنهایی می‌تواند بسیار دشوار باشد. درخواست کمک از دیگران می‌تواند راه حلی مؤثر و منطقی باشد. علاوه بر این زمانی که در روابط از دیگران کمک می‌گیریم یا به آن‌ها فضای امنی می‌دهیم تا از ما کمک بگیرند، روابط ما بهتر می‌شوند. اما اغلب این کار برای ما سخت و چالش‌برانگیز است. چرا؟ در این مقاله به بررسی دلایل عمده‌ای که باعث می‌شود افراد از درخواست کمک خودداری کنند و همچنین به ارائه راهکارهایی برای غلبه بر این موانع می‌پردازیم.

1. ترس از قضاوت دیگران

یکی از دلایل اصلی که افراد از درخواست کمک اجتناب می‌کنند، ترس از قضاوت شدن است. بسیاری از ما نگران هستیم که دیگران فکر کنند ما ضعیف یا ناکارآمد هستیم اگر از آن‌ها درخواست کمک کنیم. هنگام درخواست کمک (یا حتی فکر کردن به آن) دچار اضطراب می‌شویم، ممکن است حتی ضربان قلب مان افزایش یابد یا نتوانیم به خوبی نفس بکشیم، احساس گرما کنیم و شروع به عرق کردن کنیم. افکاری مدام در ذهن ما ظاهر می‌شوند. مداوم فکر می‌کنیم که “دیگران من رو ضعیف می‌بینن!”. “بقیه از ضعیف بودن من خوشحال میشن!” این نگرانی به خصوص در محیط‌های کاری و حرفه‌ای بسیار شایع است، جایی که افراد سعی می‌کنند تصویری قوی و مستقل از خود به نمایش بگذارند.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

رشد کردن در شرایطی که موفقیت و استقلال به شکل تنها عمل کردن و بی‌نیاز بودن تعریف می‌شوند، بسیاری از افراد را متقاعد می‌کند که باید تمام مشکلات خود را به تنهایی حل کنند. این نگرش ممکن است به دلیل تجربیات گذشته یا انتظارات اجتماعی تقویت شده باشد.ممکن است در دوران کودکی یا نوجوانی به ما آموزش داده شده باشد که درخواست کمک نشانه‌ای از ضعف است. برای مثال، شاهین را در نظر بگیرید. شاهین که 22 ساله است، برای هیچ یک از کارهای خود نه تنها درخواست کمک نمی‌کند که حتی کمک‌های دیگران را رد می‌کند. او در شرایط رشد کرده که پدر او به صورت مداوم، نیاز به کمک داشتن او را سرزنش کرده و نشانه‌ای از تنبل، ضعیف و بی‌ارزش بودن او می‌دیده است. شاهین باید همیشه بدون کمک دیگران کارهای خود را به صورت درست انجام می‌داده تا بتواند تایید پدر را دریافت کند.

راهکار:

برای غلبه بر این ترس، باید درک کنیم که همه‌ی افراد در برخی مواقع نیاز به کمک دارند. به عبارت بهتر، ما انسان‌ها به عنوان موجودات اجتماعی برای بقا به یکدیگر نیاز داریم. ما به صورت جمعی موفق به پیشرفت و رشد می‌شویم. هیچ کدام از ما نمی‌تواند کاملا بی‌نیاز باشد. درخواست کمک نشانه‌ای از ضعف نیست، بلکه نشان‌دهنده‌ی هوش و آگاهی است. اتفاقا این کمک خواستن است که به ما امکان پیشرفت بیشتر را می‌دهد. کمک خواستن باعث می‌شود رابطه مستحکم‌تری داشته باشیم و اعتماد به نفس بیشتری را تجربه کنیم. برقراری ارتباط صادقانه و باز با همکاران و دوستان می‌تواند به کاهش این ترس کمک کند. همچنین، تماشای الگوهای موفق که از کمک دیگران بهره‌مند شده‌اند، می‌تواند تأثیر مثبتی بر نگرش ما داشته باشد.

2. احساس شرم

احساس شرم و خجالت نیز یکی دیگر از موانع بزرگ درخواست کمک است. برخی از افراد فکر می‌کنند که باید تمام مشکلات خود را به تنهایی حل کنند و اگر نتوانند، احساس بی‌کفایتی می‌کنند. این احساسات می‌تواند ریشه در تجربیات گذشته یا تربیت خانوادگی داشته باشد. تفاوت این دلیل با ترس از قضاوت شدن، در جایگاه قاضی است. هنگام تجربه ترس از قضاوت شدن، ما نگرانیم دیگران ما را قضاوت کنند، در حالیکه در زمان تجربه احساس شرم، خودِ ما در جایگاه قاضی قرار می‌گیریم. 

بسیاری از ما هنگام تجربه احساس شرم، تمایل به اجتناب از آن داریم. تمایل داریم از هر نشانه‌ای که احساس شرم را یادآوری می‌کند دوری کنیم. بنابراین از درخواست کمک نیز دوری می‌کنیم. ذهن ما در این زمان، به سمت افکاری مانند “من قوی نیستم”، “من آدم به درد نخوری‌ام”، “من از پس کارهام برنمیام” می‌رود. این افکار ما را به سمت رفتار جبرانی سوق می‌دهند. برای اینکه ثابت کنیم قوی هستیم یا توانمند هستیم، از کمک گرفتن از دیگران اجتناب می‌کنیم.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

احساس شرم اغلب به دلیل انتظارات غیرواقعی از خود و ترس از نقص یا شکست ایجاد می‌شود. ممکن است ما فکر کنیم که باید همیشه قوی و مستقل باشیم و اگر نتوانیم مشکلاتمان را به تنهایی حل کنیم، به نوعی ناکام خواهیم بود. گرچه احساس شرم، می‌تواند مفید هم باشد اما بسیاری از مواقع، احساس شرم (تجربه ناکارآمد آن) دلیل یکسانی ندارد. مجموعه تعاملات گذشته ما به افزایش احساس شرم کمک کرده‌اند. گاهی از اوقات، رشد کردن در محیط ناارزنده ساز به احساس شرم دامن زده است. برخی از اوقات، والدین سعی در کنترل رفتار ما با ایجاد احساس شرم و گناه داشته اند و این الگو در ما تثبیت شده است. در مواقعی، باورهای ساخته شده توسط خود ما در برخورد با موقعیت‌های مختلف (حتی یادگیری از طریق مشاهده و خواندن) راه را برای تجربه احساس شرم همراه کرده‌اند.

راهکار:

شناخت این احساسات و پذیرش آن‌ها اولین گام است. باید یاد بگیریم که هیچ‌کس کامل نیست و همه‌ی ما در برخی مواقع نیاز به حمایت داریم. صحبت با یک مشاور یا روانشناس می‌تواند به شما کمک کند تا این احساسات را بهتر درک کرده و بر آن‌ها غلبه کنید. مشکل اینجاست که اگر ما برای کمک گرفتن دچار شرم می‌شویم، شاید مراجعه کردن به روانشناس آسان نباشد. به همین دلیل از آن اجتناب می‌کنیم. اما باید به یاد داشته باشیم، این مشکل فقط زمانی حل می‌شود که ما به دیگران اجازه دهیم به ما کمک کنند. هیچوقت نمی‌توان این مشکل را به تنهایی حل کرد. بهترین اقدام برای قدم نخست، مراجعه به روانشناس است. همچنین، تمرین پذیرش خود و شفقت ورزی نسبت به خود می‌تواند به کاهش این احساسات کمک کند.

3. تجربه‌های گذشته

تجربه‌های منفی گذشته نیز می‌توانند مانعی برای درخواست کمک باشند. اگر در گذشته با درخواست کمک مورد تمسخر یا بی‌توجهی قرار گرفته باشید، ممکن است از تکرار این تجربه‌ها بترسید و ترجیح دهید که مشکلات خود را به تنهایی حل کنید.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

تجربه‌های منفی گذشته می‌توانند به طور عمیقی بر رفتارها و نگرش‌های ما تأثیر بگذارند. اگر یک بار در گذشته از درخواست کمک نتیجه‌ی منفی گرفته باشیم، ممکن است این تجربه را به همه‌ی موقعیت‌های مشابه تعمیم دهیم و از تکرار آن اجتناب کنیم. این پدیده به عنوان “تعمیم محرک” شناخته می‌شود.

راهکار:

بازنگری به تجربه‌های گذشته و درک اینکه هر فرد و موقعیتی متفاوت است، می‌تواند به کاهش این ترس کمک کند. یادآوری کنید که درخواست کمک از یک فرد جدید، تجربه‌ی جدیدی خواهد بود و ممکن است نتیجه‌ای بسیار متفاوت داشته باشد. همچنین، اگر تجربه‌ی منفی خاصی دارید، سعی کنید با آن مواجه شوید و به جای اجتناب، به دنبال راه‌هایی برای یادگیری از آن باشید.

4. احساس مسئولیت بیش از حد

برخی از افراد احساس می‌کنند که باید مسئولیت تمامی کارها و مشکلات را خودشان به عهده بگیرند. این احساس مسئولیت بیش از حد می‌تواند باعث شود که از درخواست کمک خودداری کنند، زیرا فکر می‌کنند این کار نشان‌دهنده‌ی عدم توانایی در مدیریت وظایف‌شان است. معمولا این افراد بار روانی زیادی را احساس می‌کنند و اغلب دچار خستگی و فرسودگی می‌شوند. معمولا در این شرایط، روابط نامتعادلی را ایجاد می‌کنند که نیازهای خودشان در این روابط نادیده گرفته می‌شود. مشکل دیگری که در این مواقع ایجاد می‌شود، خود تقویت کنندگی است. به این معنی که شرایط مدام بدتر می‌شود، چون فردی که مسئولیت پذیری بیش از حد دارد از دیگران کمک نمی‌گیرد بلکه حتی مسئولیت‌های دیگران را نیز به عهده می‌گیرد. این رفتار به ایجاد انتظارات غیر واقعی کمک می‌کند. از طرفی دیگر، اطرافیان به تدریج بیشتر به این فرد تکیه می‌کنند و وابسته‌تر می‌شوند.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

احساس مسئولیت بیش از حد ممکن است از تربیت خانوادگی، ارزش‌های فرهنگی یا حتی تجربیات کاری ناشی شود. برخی افراد به دلیل داشتن نقش‌های مهم در خانواده یا محیط کار، به این باور رسیده‌اند که باید همه چیز را کنترل کنند و کمک گرفتن از دیگران نشان‌دهنده‌ی عدم کفایت آن‌هاست.

راهکار:

برای غلبه بر این احساس، باید به این درک برسیم که هیچ‌کس نمی‌تواند به تنهایی همه‌ی مشکلات را حل کند. تفویض وظایف و درخواست کمک نشان‌دهنده‌ی هوش مدیریتی و توانایی تشخیص نقاط قوت و ضعف است. همچنین، می‌توانیم با کسانی که نقش‌های مشابهی دارند، صحبت کنیم و از تجربیات آن‌ها در مورد مدیریت مسئولیت‌ها و درخواست کمک استفاده کنیم. یکی از تمرین‌هایی که می‌تواند به ما کمک کند، متعادل کردن مسئولیت‌هایمان با میزان کنترل ما است. مثلا اگر، 20 درصد روی نتیجه نهایی کنترل داریم به اندازه متناسب مسئولیت آن را بپذیریم. 

5. نداشتن آگاهی از منابع موجود

بسیاری از افراد ممکن است به دلیل نداشتن آگاهی از منابع موجود یا افراد مناسب برای کمک، از درخواست کمک خودداری کنند. گاهی اوقات، ما نمی‌دانیم که از چه کسی باید کمک بگیریم یا چگونه باید درخواست خود را مطرح کنیم.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

این مشکل می‌تواند به دلیل نداشتن تجربه یا اطلاعات کافی در مورد منابع موجود در محیط کار یا اجتماع باشد. عدم آگاهی از اینکه چه کسانی می‌توانند به ما کمک کنند یا چگونه باید از آن‌ها درخواست کنیم، می‌تواند مانعی بزرگ در راه درخواست کمک باشد.

راهکار:

تحقیق و بررسی منابع موجود در محیط کار یا اجتماع می‌تواند به شما کمک کند تا بهتر بدانید که از چه کسانی می‌توانید کمک بگیرید. برقراری ارتباطات جدید و گسترش شبکه‌های ارتباطی نیز می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند. همچنین، مطالعه و آموزش در زمینه‌ی مهارت‌های درخواست کمک می‌تواند به شما اطمینان بیشتری بدهد.

چگونه می‌توان درخواست کمک را آسان‌تر کرد؟

حال که به برخی از دلایل اصلی دشواری در درخواست کمک پرداختیم، بیایید به راهکارهایی بپردازیم که می‌توانند این فرآیند را آسان‌تر کنند.

1. انتخاب زمان مناسب

یکی از مهم‌ترین عوامل در درخواست کمک، انتخاب زمان مناسب است. وقتی می‌خواهید از کسی کمک بخواهید، باید زمانی را انتخاب کنید که آن فرد در آرامش باشد و وقت کافی برای شنیدن شما داشته باشد.

پیشنهاد:

پیش از درخواست کمک، زمان و مکان مناسبی را برای گفتگو پیدا کنید. این کار نشان می‌دهد که شما به زمان و شرایط فرد مقابل احترام می‌گذارید و احتمال پذیرش درخواست شما را افزایش می‌دهد.

2. شفاف و صریح بودن

شفاف و صریح بودن در بیان نیازهای خود، یکی دیگر از اصول مهم در درخواست کمک است. باید دقیقا بگویید که چه می‌خواهید و چرا به کمک نیاز دارید. این کار باعث می‌شود که فرد مقابل بهتر بتواند به شما کمک کند.

پیشنهاد:

قبل از گفتگو، نیازهای خود را به‌طور دقیق مشخص کنید و آن‌ها را به‌طور شفاف و صریح بیان کنید. برای مثال، به جای گفتن “من به کمک نیاز دارم”، بگویید “من در پروژه‌ی X به مشکلی برخورده‌ام و نیاز دارم که در مورد Y راهنمایی بگیرم.”

3. قدردانی کردن

قدردانی کردن از کسی که به شما کمک می‌کند، نه تنها نشانه‌ی احترام و ادب است، بلکه باعث می‌شود فرد مقابل حس بهتری داشته باشد و در آینده نیز بیشتر تمایل به کمک داشته باشد.

پیشنهاد:

بعد از دریافت کمک، حتماً قدردانی خود را به صورت کلامی یا کتبی بیان کنید. حتی یک پیام کوتاه یا ایمیل تشکر می‌تواند تأثیر بزرگی داشته باشد.

4. ایجاد روابط مثبت

ایجاد و نگهداری از روابط مثبت و سازنده با افراد مختلف می‌تواند درخواست کمک را بسیار آسان‌تر کند. وقتی روابط قوی و صمیمانه‌ای با افراد دارید، درخواست کمک از آن‌ها نیز ساده‌تر می‌شود.

پیشنهاد:

سعی کنید روابط خود را با همکاران، دوستان و خانواده بهبود بخشید. به آن‌ها نشان دهید که برای شما مهم هستند و در مواقع نیاز نیز آماده‌ی کمک به آن‌ها باشید. این روابط دوطرفه باعث می‌شود که در مواقع نیاز، با راحتی بیشتری از آن‌ها کمک بخواهید.

نتیجه‌گیری

درخواست کمک کردن، هرچند ممکن است دشوار به نظر برسد، اما یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و روابط ما کمک کند. با شناخت دلایل ترس و تردید خود و استفاده از راهکارهای مطرح شده، می‌توانیم این فرآیند را آسان‌تر کنیم و از حمایت‌های اطرافیان خود بهره‌مند شویم. به یاد داشته باشید که هیچ‌کس کامل نیست و همه‌ی ما در برخی مواقع نیاز به کمک داریم. درخواست کمک نه تنها نشانه‌ی ضعف نیست، بلکه نشان‌دهنده‌ی هوش و توانایی ما در مدیریت بهتر زندگی و روابط‌مان است. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کند، صحبت کردن با روانشناس را حتما مد نظر قرار دهید. چرا که ناتوانی در کمک گرفتن از دیگران معمولا کیفیت زندگی را کاهش داده و در بلند مدت بدتر می‌شود. 

برای نگارش این مقاله از این منابع کمک گرفته شده است: منبع 1  منبع 2  منبع 3